اسناد سازمان جاسوسی آمریکا (سیا) درباره کودتای ۲۸ مرداد چه می گوید؟
اسناد آمریکا درباره کودتای ۲۸ مرداد به تازگی منتشر شده است. این اسناد ۶۴ سال به صورت طبقه بندی شده محافظت می شدند، تا اینکه سه روز پیش دولت آمریکا و وزارت خارجه این کشور اسناد کوتای آمریکایی ۲۸ مرداد را منتشر کردند…
وزارت امور خارجه امریکا بعد از ۶۴ سال ٣٧۵ سند تازه از کودتای ٢٨ مرداد ١٣٣٢ و سرنگونی دولت محمد مصدق منتشر کرده است.
این اسناد به وقایع سالهای ۱۹۵۴- ۱۹۵١ میلادی میپردازد و حوادث قبل از کودتا، عملیات سرنگون کردن مصدق و نیز وقایع پس از آن را در بر میگیرد. سندهای منتشر شده شامل ۴ محور کلی:
۱_تلاشهای ایالات متحده برای فهمیدن مصدق از فوریه ۱۹۵۱ تا فوریه ۱۹۵۲
۲_بحران سیاسی جولای ۱۹۵۲ ایران و تبعاتش
۳_برنامهریزی و اجرای عملیات آژاکس در اوت ۱۹۵۳
۴_روزهای پس از عملیات آژاکس از سپتامبر ۱۹۵۳ تا دسامبر ۱۹۵۴
هستند.
هر ساله در سالروز کودتای ننگین آمریکایی- انگلیسی ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ خورشیدی علیه حکومت ملی و قانونی دکتر محمد مصدق، عوامل دخیل در این کودتا از جنبههای متفاوت داخلی و خارجی مورد بحث و اظهارنظر صاحبنظران قرار میگیرد اما این روزها، نه به بهانه سالروز فرا رسیدن این کودتا بلکه انتشار اسناد مربوط به آن از سوی وزارت امورخارجه آمریکا، مجددا نام این کودتا بر سر زبانها افتاده است.
آنچه مشخص است کودتای ننگین ۲۸ مرداد سال ۱۳۳۲ خورشیدی موسوم به عملیات آژاکس به رهبری کرمیت روزولت، نوه تئودور روزولت، رئیسجمهوری اسبق آمریکا و رئیس بخش خاورمیانه سازمان اطلاعات آمریکا (سیا) و مشارکت دولت انگلیس به همراهی محمدرضاشاه و خواهرش اشرف، درباریان، برادران رشیدیان، سپهبد فضلالله زاهدی و اطرافیانش، تعدادی از نمایندگان مجلس شورای ملی و بخشی از اطرافیان دکتر مصدق و عدهای از اراذل و اوباش بدنام شهر تهران به سرکردگی شعبان جعفری، معروف به (شعبان بیمخ) به راحتی به پیروزی رسید زیرا مجموع عوامل فوق و نطق رادیویی دکتر مصدق و یارانش بعد از شکست کودتای ۲۵ مرداد ۱۳۳۲ و فراخواندن مردم به نیامدن به خیابانها در روز ۲۷ مرداد در زمینه پشتیبانی از دکتر مصدق و در خانه ماندن طرفداران دولت، باعث شد که عوامل کودتا بدون کوچکترین مقاومتی، مراکز حساس دولتی را در دست گرفته و با تخریب منزل دکتر مصدق، سرلشکر زاهدی را به قدرت برسانند.
آنچه این چند روز میان بخشی از مردم به ویژه در شبکه های مجازی در جریان است، اشاره به نقش آیتالله کاشانی در کودتای ۲۸ مرداد سال ۱۳۳۲ میکند که در این زمینه باید به مواردی توجه کرد.
نخست آنکه آیتالله کاشانی در جریان تصویب طرح ملیشدن صنعت نفت در مجلس شانزدهم، نخستوزیری دکتر مصدق، حضور دکتر مصدق در دادگاه لاهه و شورای امنیت سازمان ملل متحد و قیام ملی مردم در روز سیام تیر سال ۱۳۳۱ خورشیدی، حمایتهای قاطعی از دولت دکتر مصدق انجام داد و در همه حال پشتیبان ایشان بود اما اختلافات دکتر مصدق و آیتالله کاشانی بعد از قیام سیام تیر سال ۱۳۳۱ خورشیدی بهتدریج هویدا شد.
گرچه پادرمیانی تعدادی از نمایندگان مجلس شورای ملی برای آشتیدادن رؤسای دو قوه مجریه و مقننه تا حدودی باعث کمشدن کدورت نخستوزیر و رئیس مجلس شد اما دیری نپایید که این اختلافات مجددا بروز پیدا کرده و منجر به اظهارنظرهای علنی آن دو شخصیت سیاسی علیه یکدیگر در محافل گوناگون شد و این امر نیز به شدت توسط دربار و عمال وابسته خارجی دامن زده میشد.
در رویکردی دیگر و همزمان با بروز تنشها میان این دو شخصیت مطرح سیاسی در آن مقطع تاریخی، سرویسهای اطلاعاتی انگلیس و آمریکا وارد میدان شده و حدود یک سال روی طرحی برای سرنگونی دولت دکتر مصدق کار کرده و زمینههای داخلی آن را فراهم میآوردند تا اینکه روز موعود فرا رسید.
آنچه از اسناد تاریخی به دست آمده و برخی کتابهای تاریخی نیز اشاره به آن داشتهاند، نامه مورخ ۲۷ مرداد سال ۱۳۳۲، یعنی یک روز قبل از کودتای ۲۸ مرداد آیتالله کاشانی به دکتر مصدق است که در آن وقوع کودتا به رهبری سرلشکر زاهدی با جزئیات کامل توسط آیتالله کاشانی پیشبینی شده است.
در این اسناد که مربوط به مکاتبات محرمانه سفارت آمریکا در تهران با وزارت امور خارجه این کشور و سازمان جاسوسی سیا است، به وضوح از نقش مستقیم آمریکا در مدیریت این کودتا و کنار زدن دولت منتخب دکتر مصدق پردهبرداری شده است.
این اسناد که ۳۷۵ قطعه سند را شامل می شود نشان می دهد که آمریکا مستقیما در سرنگونی دولت منتخب محمد مصدق و حمایت از دولت زاهدی ایفای نقش کرده است.
بر اساس این اسناد، واشنگتن برای سرنگون کردن دولت مصدق برنامه ریزی داشته و کودتا را مستقیما مدیریت کرده است.
در یکی از این اسناد، رابط سیا و سفیر آمریکا در تهران در یک تلگرام محرمانه با اشاره به در شُرف موفقیت بودن سرنگونی دولت مصدق، از دولت وقت آمریکا میخواهند پس از روی کار آمدن زاهدی فورا ۵ میلیون دلار بودجه برای کمک به دولت او اختصاص دهد.
این اسناد در قالب ۴ محور کلی شامل «تلاشهای ایالات متحده برای فهمیدن مصدق از فوریه ۱۹۵۱ تا فوریه ۱۹۵۲»، «بحران سیاسی جولای ۱۹۵۲ ایران و تبعاتش»، «برنامهریزی و اجرای عملیات آژاکس در اوت ۱۹۵۳» و «روزهای پس از عملیات آژاکس از سپتامبر ۱۹۵۳ تا دسامبر ۱۹۵۴» منتشر شده اند.
همچنین در یکی دیگر از ۳۷۵ سند منتشرشده، سفیر آمریکا از محمدرضا پهلوی، شاه سابق ایران، میخواهد در بیانیهای از ارتش و مردم بخواهد فرامین زاهدی را اجرا کنند.
وزارت خارجه آمریکا پیش از این با وجود اثبات شده بودن دخالت آمریکا در کودتای ۲۸ مرداد و اعتراف برخی مقامات این کشور به نقش داشتن واشنگتن در این کودتا، از برداشتن طبقهبندی این اسناد به رغم اصرار تاریخنگاران و اتمام زمان محرمانگی آنها خودداری کرده بود.
نقش مستقیم آمریکا در کودتای ٢٨ مرداد پیش از این هم در اسناد مراجع دیگر تشریح شده بود، اما اسناد تازه منتشر شده حاوی جزییات بیشتری است.
جالب آنکه این اسناد که به وضوح حاکی از دخالت آمریکا در امور داخلی ایران و ایجاد بیثباتی در این کشور هستند درست در شبی منتشر شدند که مجلس سنای آمریکا با ادعای “دخالت ایران در امور منطقه” و “انجام اقدامات بیثباتکننده”، تحریمهای جدیدی را علیه ایران وضع کرد!
بیتوته کن...
ما را در سایت بیتوته کن دنبال می کنید
برچسب : نویسنده : استخدام کار bytoote بازدید : 240 تاريخ : دوشنبه 29 خرداد 1396 ساعت: 17:40