مراحل رشد نوزاد و کودک از تولد تا ۵ سالگی

پدر و مادر از زمانی که برای اولین بار نوزاد خود را می‌بینند، روند رشد او را مشتاقانه زیر نظر می‌گیرند و اضافه شدن هر اینچ به قد او یا هر نقطه عطفی در رشد او را پیش‌بینی می‌کنند. رشد فیزیکی کودک شامل میزان افزایش قد و وزن او و ایجاد سایر تغییرات فیزیکی در بدن کودک می‌شود. با بالا رفتن سن کودک به‌تدریج موها رشد می‌کنند دندان‌ها نمایان می‌شوند، بعد از چند سال می‌افتند و دوباره رشد می‌کنند و نهایتاً فرزند شما به سن بلوغ می‌رسد. تمامی این‌ها بخشی از روند طبیعی رشد کودک هستند.

رشد کودک: ماه اول تا سوم

در این ماه‌ها رشد قدی و وزنی کودک بسیار سریع است. روند رشد کودک در این ماه‌ها مشابه رشد سریعی است که طی یک ماه اول داشته است. در این ماه کودک بین ۲٫۵ الی ۳٫۸ سانت رشد قدی و در حدود ۹۰۷ گرم رشد وزنی خواهد داشت. این اعداد تنها نشان‌دهنده میانگین مورد انتظار هستند و امکان آن وجود دارد که روند رشد کودک شما آرام‌تر یا سریع‌تر باشد و یا در مقطعی رشد او به طور ناگهانی زیاد شود. اگر در سن ۶ هفتگی کودک شما بیش‌ازحد بی‌قرار است یا بیش‌ازحد معمول غذا می‌خواهد، احتمالاً این موضوع به خاطر رشد ناگهانی او در این مقطع است. اگر بی‌قراری کودک بیش از یک یا دو روز طول کشید، موضوع را با پزشک در میان بگذارید. در هر جلسه مراجعه‌ی شما با پزشک، او قد و وزن و اندازه‌ی دور سر کودک را اندازه‌گیری می‌کند و این اعداد را با نمودار رشد استاندارد کودک مقایسه می‌کند (برای دختران و پسران نمودارهای متفاوتی وجود دارد).

رشد کودک : ۴ تا ۷ ماهگی

کودکان در این سن همچنان به رشد سریع ادامه می‌دهند، رشد در اندازه‌ی بدن، مهارت‌های فیزیکی و توانایی ارتباط با جهان پیرامون خود. بسیاری از مهارت‌های جدیدی که می‌آموزند می‌تواند برای خوردن غذاهای سفت‌تر و جامد به کار آن‌ها بیایید. در واقع در این زمان یا طی چند ماه دیگر، کودک شما برای اولین بار می‌تواند طعم غذایی به جز شیر مادر یا شیر خشک را بچشد. البته همچنان اصلی‌ترین غذای کودک، شیر است اما او کم‌کم می‌تواند بسیاری از مزه‌های جدید را کشف کند. تا زمانی کودک شما همچنان رو به رشد است، عادت‌های غذایی احیاناً عجیبی که دارد نباید شما را نگران کند. طی این سه ماه، وزن اغلب کودکان دو برابر وزن تولدشان می‌شود. در این ماه‌ها کودک ماهیانه در حدود ۵۶۰ گرم وزن اضافه می‌کند و ۲ سانتی‌متر به قد او اضافه می‌شود.

رشد کودک ۸ تا ۱۲ ماهگی

رشد کودک در یک سال اول زندگی او بسیار سریع است و وزن او به دو برابر یا بیشتر از دو برابر وزن اولیه او می‌رسد. بعد از گذشت از مرز یک‌سالگی تین روند رشد کمی آرام می‌شود. طی این یکسال روند رشد قدی وزنی و دور سر کودک شما توسط پزشک ثبت شده و شما می‌توانید در این زمان جدول رشد کودک خود را مرور کنید و هر سؤالی در این رابطه از پزشک خود دارید بپرسید. در هنگام بررسی جدول رشد کودک خود، روند رشد او را با خودش مقایسه کنید و نه با کودکان دیگر. هر کودکی جثه و خصوصیات فیزیکی خاص خود را دارد اما تا زمانی که کودک شما همچنان به رشد کردن ادامه می‌دهد، جایی برای نگرانی وجود ندارد.

رشد کودک : یک تا دوسالگی

اغلب کودکان در میانه‌های این زمان، اغلب کودکان می‌توانند راه بروند و شروع به یادگیری صحبت کردن می‌کنند. در تولد دوسالگی، دیگر چهره‌ی کودک حالت نوزاد مانند ندارد و در این زمان او دیگر خردسال است. هرچقدر خردسالان رشد می‌کنند و توانایی‌های بدنی آن‌ها بیشتر می‌شود، فعالیت فیزیکی بیشتری خواهند داشت. طی سال دوم، میزان رشد کودک نسبت به قبل کاهش پیدا می‌کند. در این سال احتمالاً کودک در حدود ۲٫۲۷ کیلوگرم وزن اضافه می‌کند و در حدود ۱۰ تا ۱۲ سانتی‌متر رشد قدی خواهد داشت. با گذشت دو سال از این زمان، کودک به حدود نیمی از قد بزرگسالی خود و اندازه سر او به ۹۰ درصد از اندازه سر بزرگسالی‌اش می‌رسد. وزن پسران در مقایسه با دختران رشد بیشتری دارد اما رشد قدی آن‌ها تقریباً یکسان است. در این زمان چیزی که بیشتر از رشد بدنی کودکتان توجه شما را به خود جلب می‌کند، تغییر ظاهر و چهره‌ی او است. حالت اندام‌های بدن کودک شروع به تغییر می‌کنند. به جای شکم برآمده و دست و پاهای کوتاه که مناسب خزیدن روی زمین و چهار دست و پا راه رفتن است، کودک به تدریج بدن کشیده و لاغرتری پیدا می‌کند و به خاطر داشتن فعالیت زیاد بدن او بیشتر حالت عضلانی پیدا می‌کند. چهره‌ی کودک شما در این زمان به جای آن که به یک نوزاد شبیه باشد بیشتر به خردسالان پیشدبستانی شبیه است.

رشد کودک: ۲ تا ۳ سالگی

طی سال سوم زندگی، اغلب کودکان نوپا حدود ۱٫۸ کیلوگرم وزن اضافه می‌کنند و بین ۵ تا ۸ سانتی‌متر به قد آن‌ها اضافه می‌شود. آن‌ها به شدت فعال هستند و از راهه‌های فیزیکی بسیاری آموزش می‌بینند. آن‌ها به اطراف می‌دوند و هر روز مهارت‌های جدیدی کسب می‌کنند مانند شوت کردن توپ یا سوار شدن بر سه‌چرخه. اشتهای کودک در این زمان می‌تواند حالات بسیار متفاوتی داشته باشد که این امری عادی است. همچنین ممکن است کودک شما تنها به خوردن یک غذای خاص علاقه نشان دهد. اگر شما از دادن این غذای خاص به کودک امتناع کنید، این عادت به زودی از سر او می‌افتد. برای آن که کودک شما عادات غذایی سالمی پیدا کند، سعی کنید انواع و اقسام غذاهای مختلف و متنوع را به کودک بدهید و به او اجازه دهید که تصمیم بگیرد که کدام غذا و چه مقدار از آن را بخورد. هر یک از کودکان به لحاظ ژنتیکی دارای جثه و قد متفاوتی هستند اما یک کودک نوپای سالم به طور کلی باید با روند متناسبی به رشد خود ادامه دهد. در هر یک از جلسات مراجعه به پزشک، قد و وزن کودک اندازه‌گیری شده و در یک جدول ثبت می‌شود. این کار موجب می‌شود که پزشک بتواند روند رشد کودک شما را زیر نظر داشته باشد و در صورت بروز هر روند غیرعادی بتواند آن را تشخیص داده و مورد بررسی قرار دهد.

رشد کودک: از ۴ تا ۵ سالگی

کودکان در این سن همچنان فعالیت فیزیکی بالایی دارند اما یادگیری آن‌ها با تمرکز بیشتری است و جنب جوش آن‌ها در حین یادگیری کمتر است. کودکان در این سن با گذشت هر سال در حدود ۲ کیلوگرم به وزنشان و در حدود ۵ تا ۸ سانتی‌متر به قدشان اضافه می‌شود. یک کودک ۴ ساله به طور متوسط ۴۰ پند وزن و ۴۰ اینچ قد دارد. کودکان پیش‌دبستانی همچنان در حال یادگیری و بهبود مهارت‌های حرکتی کلی و بزرگ (مانند حرکت دادن دست و پا و بازی کردن) و همچنین مهارت‌های حرکتی ظریف‌تر خود (مانند نقاشی کشیدن، ساختن کاردستی و حل کردن پازل) هستند. کودکان در این سن معمولاً می‌توانند روی یک پا بایستند و لی‌لی کنند. بازی کودکان در این سن بسیار خلاقانه و خیال‌انگیز می‌شود که این موضوع نقشی بسیار مهم در رشد ذهنی کودک دارد. بنابراین باید توجه کنید که کودک شما زمان کافی برای انجام بازی‌های خلاقانه داشته باشد (چه تنها و چه با دوستانش). او ممکن است در این زمان هرکاری انجام دهد، از جمله کشیدن نقاشی، زندگی در خانه‌ی خیالی یا بازی کردن نقش‌های مختلف. هرچند هر یک از کودکان اندازه و فرم بدنی خاص خود را دارند اما به طور کلی همه کودکان باید با یک روند مشخصی رشد داشته باشند. برای زیرنظر داشتن رشد فیزیکی کودک لازم است که شما مراجعات منظمی به پزشک داشته باشید. در این جلسات، پزشک وزن و قد کودک را اندازه‌گیری می‌کند و این نتایج را در یک نمودار ترسیم می‌کند و سپس روند رشد کودک شما را با میانگین رشد سایر کودکان هم سن و همجنس او مقایسه می‌کند.

کمک به رشد کودکتان

داشتن رشد عادی یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین نشانه‌های سلامت کودک است که با تغذیه خوب، خواب زیاد و ورزش کردن به طور منظم به دست می‌آید. اما به طور کلی، الگوی رشد کودک شما تا حدود بسیار زیادی به ژنتیک او بستگی دارد. اگر به کودک خود بیش‌ازحد غذا بدهید یا بیش از مقدار تجویزشده به او ویتامین و مواد معدنی بخورانید، این کار موجب نمی‌شود کودک شما بلندقدتر شود. خوردن غذای بیش‌ازحد می‌تواند موجب چاقی کودک شود. کودکان تا سن قبل از دبستان ممکن است ریزه‌خوار باشند (وعده‌های غذایی بسیار زیاد و کوچک داشته باشند) اما با این حال بسیار مهم است که به آن‌ها انواع و اقسام غذاهای موردنیاز آن‌ها را بدهید. علاوه بر داشتن تغذیه خوب لازم است که کودک حداقل روزی یک ساعت فعالیت بدنی داشته باشد. کودکان در این سن به طور طبیعی فعال هستند بنابراین شما نیز جلوی آن‌ها را نگیرید و آن‌ها را به فعالیت تشویق کنید و تنها کاری که لازم است انجام دهید این است که محیطی امن برای فعالیت و اکتشاف کودک فراهم کنید.

نمودار رشد کودک برای پسران

نمودار رشد کودک برای دختران