ویروس سین سیشیال تنفسی (RSV) در کودکان و نوزادان

ویروس سین سیشیال تنفسی دلیل اصلی ابتلای کودکان و نوزادان به عفونت مجاری تنفسی و شش‌هاست. همچنین این ویروس یکی از هزاران ویروسی است که می‌تواند باعث ایجاد برونشیت (عفونت برونشیت یا کیسه‌ها هوای داخل شش‌ها) شود. بیشتر کودکان تا سن ۲ سالگی به ویروس سین سیشیال تنفسی مبتلا می‌شوند اما در بیشتر موارد این بیماری به حدی ضعیف است که نیازی به درمان ندارد.

سین سیشیال تنفسی معمولاً نگران‌کننده نیست اما گاهی می‌تواند باعث ایجاد سینه‌پهلو و یا دیگر بیماری‌ها در برخی افراد به‌خصوص نوزادان شود. بنابراین بسیار مهم است که نشانه‌ها و علائم این بیماری را بشناسید و در صورت شدیدتر شدن آن‌ها به پزشک مراجعه نمایید.

دلایل ابتلا به ویروس سین سیشیال تنفسی

یک ویروس عامل ابتلا به عفونت سین سیشیال مجاری تنفسی است. این ویروس همانند ویروس سرماخوردگی به بینی، چشم‌ها، گلو و شش‌ها حمله می‌کند و از طریق سرفه، عطسه و استفاده از غذا و نوشیدنی مشترک به دیگران منتقل می‌شود.

ویروس سین سیشیال انواع مختلفی دارد بنابراین بدن نمی‌تواند خود را در برابر آن ایمن سازد. به همین دلیل امکان دارد که شما در طی یک سال چندین بار به این ویروس مبتلا شوید.

عواملی که باعث تشدید ابتلا به ویروس سین سیشیال می‌شوند

• مکان‌های شلوغ به همراه کسانی که ممکن است به این ویروس مبتلا باشند.
• بودن در کنار دیگر کودکان یا افراد خانواده که به مدرسه می‌روند.
• نوزادان زیر ۶ ماه
• کودکان کوچک به‌خصوص زیر یک سال که زودتر از موعد به دنیا آمده‌اند و یا به بیماری خاصی مانند مشکلات مادر زادی قلب و ریه مبتلا هستند.
• کودکانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند.

علائم

علائم و نشانه‌های ویروس سین سیشیال تنفسی معمولاً ۴ تا ۶ رو بعد از مواجه بدن با ویروس خود را نشان می‌دهند. کودکانی که به ویروس سین سیشیال تنفسی آلوده گشته‌اند علائمی مانند علائم سرماخوردگی از خود بروز می‌دهند ازجمله:

برخی از کودکان بل اخص نوزادان ممکن است دچار خس‌خس سینه و مشکلات تنفسی شوند.

در میان کودکان نوزادان با شدت بیشتری به این ویروس مبتلا می‌شوند. این ویروس به‌شدت در بین ماهیچه‌ها قفسه‌ی سینه و پوست بین دنده‌هایشان جمع می‌شود و باعث می‌گردد تا نوزاد دچار مشکلات تنفسی شده و تنفس او کوتاه سطحی و تند شود. گاهی سرفه کرده و یا علائمی هرچند ضعیف از وجود عفونت تنفسی در خود نشان دهد. همچنین این ویروس باعث بی‌اشتهایی، لتارژی و عصبی بودن نوزاد نیز می‌شود.

عوارض جانبی

• بستری شدن: بیشتر کودکان و بزرگ‌سالان معمولاً تا ۲ هفته بعد از شروع بیماری به‌طور کامل درمان می‌شوند. اما این ویروس در نوزادانی که به‌صورت نارس به دنیا آمده‌اند و یا کسانی که دچار بیماری‌های قلبی و یا ریوی هستند خطرناک‌تر است و ممکن است زندگی آن‌ها را تهدید کند بنابراین برای درمان کامل نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارند.
• پنومونی و برونشیت
• عفونت گوش میانی
• آسم، گاهی ابتلا به ویروس سین سیشیال تنفسی می‌تواند باعث ابتلای فرد به آسم در آینده شود.
• عفونت‌های مکرر

تشخیص

 متخصص اطفال معمولاً با پرسیدن علائم شما یا کودکتان و تشخیص وجود عفونت در قسمت‌هایی که ویروس به آن حمله می‌کند این بیماری را تشخیص می‌دهد. آزمایش‌هایی برای تشخیص ویروس سین سیشیال تنفسی وجود دارد اما معمولاً به آن‌ها احتیاجی نیست. اگر پزشک تشخیص دهد که شما و یا کودکان به بیماری دیگری مبتلا هستید از شما می‌خواهد تا این آزمایش‌ها را انجام دهید.  در رایج‌ترین این آزمایش‌ها از مخاط بینی شما نمونه‌برداری می‌شود.

درمان

داروها

معمولاً پزشک برای پایین آوردن تب داروهایی مانند استامینوفن که بدون نسخه نیز به فروش می‌رسند را تجویز می‌کند. همچنین در صورت وجود عفونت‌های باکتریایی مانند پنومونی باکتریایی پزشک داروهای آنتی‌بیوتیک تجویز خواهد کرد. در غیر این صورت کودک خود را در موقعیت مناسب و راحتی قرار دهید. در غذای او از مایعات زیادی استفاده کنید و مراقب علائم کم آب شدن بدن وی مانند خشکی دهان، ادرار نکردن یا کم شدن ادرار، گود رفتن چشمان، بدخلقی شدید و بی‌خوابی باشید.

هیدراتاسیون

نوزادان بخصوص نوزادان بسیار کوچک به‌راحتی دچار کم‌آبی بدن می‌شوند. در خانه باید به‌طور مرتب و در هر نوبت به میزان کم از طریق سینه و یا شیشه شیر به آن‌ها شیر داد. اگر نوزاد قادر به خوردن شیر نبود باید حتماً برای تزریق سرم و یا گذاشتن لوله تغذیه به بیمارستان برده شود.

بستری شدن در بیمارستان

در موارد شدید ابتلا به سین سیشیال تنفسی گاهی لازم است تا بیمار برای تزریقات وریدی و استفاده از ماسک اکسیژن در بیمارستان بستری شود. نوزادانی که در بیمارستان بستری می‌شوند برای تنفس بهتر  ممکن است به دستگاه تنفس مصنوعی متصل شوند.

گاهی در موارد شدیدتر پزشکان برای از بین بردن خس‌خس سینه از داروهای گشادکننده برونش مانند آلبوترول استفاده می‌کنند. این داروها مجاری تنفسی درون شش‌ها را باز می‌کنند. نوبلایزر لوله‌ی باریک و کوچکی است که بیمار از درون آن نفس می‌کشد.

در برخی موارد ممکن است از نوبلایزرهای تشکیل‌شده داروی ضدویروسی ریباویرین استفاده شود. همچنین گاهی برای از بین بردن نشانه‌های ویروس سین سیشیال تنفسی پزشک تزریق اپینفرین و یا استفاده از اپینفرین راسمیک که می‌توان آن را از طریق نوبلایزر استنشاق کرد را تجویز می‌نماید.

مراقبت در خانه

• مرطوب نگه‌داشتن هوا: اتاق خود و یا فرزندتان را گرم نگه‌دارید اما مطمئن شوید که دمای آن بیش‌ازاندازه نباشد. اگر هوا خشک بود دستگاه‌های مرطوب‌کننده و بخور سرد می‌توانند به مرطوب کردن هوا کمک کنند و احساس گرفتگی و سرفه‌های بیمار را کاهش دهند. برای جلوگیری از رشد باکتری‌ها و میکروب به‌طور مرتب دستگاه بخور را تمیز نمایید . میزان مناسب رطوبت درون یک فضای بسته ۵۰ درصد است.
• کودک خود را در حالت صاف نگه‌دارید: نشستن به حالت صاف نفس کشیدن را آسان‌تر می‌کند. برای این کار می‌توانید نوزاد خود را درون صندلی نوزاد مخصوص ماشین بنشانید. در هنگام خواب نوزاد را به‌صورت معمولی به پشت بر روی تشک بخوابانید اما سعی کنید با قرار دادن بالش سر او را حدود ۶ تا ۷ سانتی‌متر بالاتر از سطح بدنش قرار دهید.
• از قطره‌های نمکی مخصوص بینی استفاده کنید: قطره‌های نمکی که بدون نسخه به فروش می‌رسند در باز کردن مجاری تنفسی بسیار مؤثر هستند و استفاده از آن‌ها حتی برای نوزادان نیز بی‌خطر است. برای نرم کردن مخاط درون بینی چند قطره این محلول را درون یکی از مجاری بینی نوزاد بریزید سپس به کمک سرنگ‌های لامپی شکل بینی را تخلیه کنید. این کار را برای دیگر مجرای بینی نیز تکرار کنید. این عمل را همیشه قبل از غذا دادن به کودک و قبل از خواباندن او انجام دهید.

 جلوگیری از ابتلا به ویروس سین سیشیال تنفسی

هیچ واکسنی برای مقابله با ویروس سین سیشیال تنفسی وجود ندارد. اما انجام برخی اقدامات احتیاطی می‌تواند از پراکنده شدن این ویروس و ابتلا به آن جلوگیری کند.

• شستن دست‌ها به‌صورت مرتب: دستان خود را به‌صورت مرتب و قبل از لمس کردن نوزادتان بشویید و اهمیت شستن دست‌ها را به کودک خود آموزش دهید.
• از ارتباط و لمس زیاد دوری‌کنید: از لمس شدن کودکتان به‌وسیله کسانی که تب‌دارند و یا سرماخورده‌اند جلوگیری کنید. انجام این کار برای کودکانی که نارس به دنیا آمده‌اند و یا زیر ۲ ماه دارند بسیار ضروری است.
• وسایل خود را تمیز نگه‌دارید: مطمئن شوید که سطح کانتر آشپزخانه و دستشویی تمیز و ضدعفونی است به‌خصوص هنگامی‌که یکی از افراد خانواده سرماخورده است. دستمال‌های استفاده‌شده را سریعاً دور بریزید.
• در کنار نوزادان سیگار نکشید: خطر ابتلا به ویروس سین سیشیال تنفسی در نوزادانی که در معرض دود تنباکو قرار می‌گیرند بیشتر است و معمولاً این نوزادان واکنش های شدیدتری نسبت به این بیماری از خود نشان می‌دهند.
• از استفاده از لیوان دیگران دوری‌کنید: همیشه و به‌خصوص زمانی که خود یا یکی از اعضای خانواده سرماخورده‌اید از لیوان و فنجان مخصوص به خود استفاده کند. لیوان هر یک از افراد خانواده را مشخص کنید.
• اسباب‌بازی‌های کودکتان را به‌صورت مرتب بشویید: این کار را مخصوصاً زمانی انجام دهید که کودکتان یا همبازی او بیمار می‌باشند.